Էկոլոգիա`Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը

Երկրագնդի մակերևույթի շուրջ 70%-ը ծածկված է օվկիանոսներով, ջրի անսահման տարածություններով, սակայն այդ ահռելի ջրային զանգվածը անօգուտ է օգտագործման համար: Քաղցրահամ ջուրը, իր սակավության պատճառով, այսօր դասվում է սպառվող ռեսուրսների շարքում: Այժմ քաղցրահամ ջրի խնդիր ունեն հիմնականում հյուսիսային Աֆրիկայի, Մերձևավոր Արևելքի և Ասիայի որոշ երկրները: Աֆրիկյան շատ երկրներում մեկ լիտր նավթը կարելի է փոխանակել մեկ լիտր ջրի հետ: Ջրային պաշարների ոչ բավարար քանակությունը և տարբեր երկրներում քաղցրահամ ջրի խնդիրը, պայմանավորված է երկրագնդի վրա ջրային պաշարների 
անհավասար բաշխմամբ: Ջրի աղտոտվածության բարձր մակարդակ է նկատվում հիմնականում զարգացած երկրներում, պատճառները կներկայացնեմ ոտորև: Հայաստանը իր քաղցրահամ ջրի հարուստ պաշարներով, առայժմ չունի խմելու ջրի խնդիր, գրեթե ողջ բնակչությունը օգտագործում է բարձր որակի աղբյուրի ջուր: Քաղցրահամ ջրի առատությունը պայմանավորված է Հայաստանի աշխարհագրական դիրքով, տարածքի երկրակեղևի հրաբխային ծագմամբ, ինչպես նաև շատ բնական աղբյուրներով:

Զարգացած երկրներում արդյունաբերության զարգացման հետ մեկտեղ, մեծանում է նաև ջրի աղտոտումը: Տարբեր գործարանների քիմիական թափոնները, որոնք լցվում են ջրային ավազանները, աղտոտում են երկրագնդի ջրային տարածքները կապարով, սնդիկով, պղնձով, մկնդեղով: Այսպիսի ավազաններում ձկները, որպես սնունդ պիտանի չեն: Անընդհատ ջրի աղտումը, դանդաղեցնում է ջրի ինքնամաքրման գործընթացը, ծանր մետաղները, անկախ ժամանակից մինչև վերջ չեն քայքավում, ջուրը նոսրանում է: Ջրոլորտի աղտոտման գործում մեծ դեր են գրավում բարդ օրգանական միացությունները, որոնք չկան բնությունում: Աղտոտված ջուրը շատ վտանգավոր է մարդու առողջության վրա: Ջրի մեջ կապարի ատոմները առաջացնում են հոգնածության զգացողություն, հոգեկան հիվանդություններ տարբեր տարիքի մարդկանց մոտ: Աղտոտված ջուրը խանգարում է օրգանիզմի աճին, շատ վտանգավոր է երեխաների համար:

Ջրոլորտի պահպանման համար անհրաժեշտ է սահմանափակել ջրի օգտագործումը: Գործարանային թափոնները նախքան գետ լցնելը, հատուկ սարքավորումների միջոցով պետք ֆիլտրացնել, ֆիլտրացված թափոնը, որ կթափվի գետը, ջրի ինքնամաքրման հատկության շնորհիվ գետի էկոհամակարգին վնաս չի հասցնի: Պետք է պարբերաբար կատարվել ջրային տարածքների տեխնիկական (տեխնիկական մաքրում ասելով հասկանում ենք, ջրային տարածքների աղբի բաքրում ) և բիլոգիական մաքրումներ (բիոլոգիական մաքրումը ջրի լաբորատոր մաքրումն է): Իհարկե ամենագլխավորը անհատների վերաբերմունքն է, եթե յուրաքանչյուր ոք գիտակցի և ինքն իր առջև պարտավորված զգա չաղտոտել ջրոլորտը և առհասարակ բնությունը, էկոլոգիական խնդիրները այլևս չեն լինի:

Էկոլոգիա `Հողօգտագործում: Հողային ռեսուրսներ

Հողը բնական գոյացություն է, երկրակեղևի բերրիությամբ օժտվաժ շերտը, որը ձևավորվել է երկրակեղևի մակերեսային վերափոխման և ջրի, օդի և կենդանի օրգանիզմների ներգործության հետևանքով:Երկրագնդի հողային ռեսուրսները կազմում են 13 մլրդ 400 մլն հա, ինչը հավասար է երկրանգնդի ցամաքային մակերեսի 90%-ին: Նրանում արդյունավետ հողերը կազմում են 65%-ը մնացած 35%-ը անարդյունավետ և մասամբ արդյունավետ հողերն են: Երկրանգնդի հողային պաշարների մեծ մասը գյուղատնտեսության համար արդյունավետ հողերն են, որոնք օգտագործվում են

մարդկանց կողմից, արդյունաբերական նպատակներով: Հողն ունի բարդ կառուցվածք, սակայն նրա կազմության մեջ գերակշռող տարրերը երկուսն են`քայքայված լեռնային ապարների մասնիկները և հումուսը (օրգանական նյութ, որը առաջանում է քայքայման հիմնական գործընթացներից հետո): Հողը բնության ամենագլխավոր ռեսուրսներից է, ուստի ունի շատ կարևոր նշանակություն բնության մեջ և մարդու կյանքում: Հողը միջավայր է, որում փոխազդում են կենդանի օրգանիզմները, օդը, ջուրը, այն կատարում է սանիտարական պաշտպանիչ շերտի գործառույթ: Հողը հանդիսանում է, որպես բակտերիալ ֆիլտր, որը ջրային լուծույթների մաքրման համակարգ է դառնում:  Բույսերի և կենդանիների մահացած օրգանիզմները քայքայվում են`հողային մանրեների շնոհիվ, վերածվելով բույսերի համար օրգանակն նյութերի: Հողը կյանքի միջավայր է նաև շատ կենդանատեսակների համար (բակտերիաներ, ջրիմուռներ, սնկեր, մանր կաթնասուններ): Մեծ է նաև հողի և հողային ռեսուրսների նշանակությունը մարդու կյանքում: Այն հանդիսանում է բնության գլխավոր պաշարը, որը գյուղատնտեսությական ապրանքների արտադրման հիմքն է: Հողային ռեսուրսներն օգտագործվում են տնտեսության մեջ` ամենատարբեր ապրանքատեսակների արտադրության համար: Սննդամթերքի մոտ 88%-ը մարդը ստանում է հողից, հողային ռեսուրսները սննդի արդյունաբերության գլխավոր արտադրամիջոցներն են:

Հողային ռեսուրսները երկիր մոլորակի վրա խիստ անհավասարաչափ են բաշխված: Սա թերևս պայմանավորված է տարածքի կլիմայական և բնական պայմաններով, բնակչության թվաքանակով, և մի շարք տարբեր ցուցանիշներով, որով և ձևավորվում է մեկ շնչի հաշվով գյուղատնտեսական հողերի տարածությունը: Տարբեր երկրներում, տարածքային չափը տարբեր է: Մեկ անձի հաշով ամենաշատ բերի հողի տարածությունը Ավստրիայում է 33հա, հաջորդը Արգենտինան է 6 հա-ով: Հայաստանի հողային ծածկույթը խիստ սահմանափակ է, երկրի հողային ֆոնդը կազմում է 3 մլն հա, որը մեկ շնչի հաշվով հավասար է 0,4հա-ի: Տվյալ երկրի գյուղատնտեսական հողերի ծավալները բնութագրում են տվյալ տարածքի էկոհամակարգը (միջավայր և այդ միջավայրում ապրող կենդանատեսակներ) և որքան մեծ է այդ տարածքում հողային ռեսուրսների ծավալները, այնքան մեծ է հողային ռեսուրսներ ունենլու համար բարենպաստ պայմանները: Հողը ի տարբերություն մնացած ռեսուրսների ճիշտ օգտագործման դեպքու չի սպառվում, նույնիսկ ժամանակի ընթացքում հողային շերտը ավելի բերիանում է: 1սմ հաստության հողային շերտի առաջացման համար պետք է 120-140 տարի (ագրոտեխնիկայի կիրառման դեպքում գործընթացը կատարվում է 40 տարում), դրա համար էլ խիստ կարևոր է հողային ռեսուրսների արդյունավետ շահագործումը: Հողային շերտին, ինչպես նաև տարածքի էկոհամակարգին մեծ վնաս է հասցնում հողերի աղտոտումը: Հողերի աղտոտումը լինում է տարբեր եղանակներով: Հողի աղտոտման պատճառ կարող են դառնալ քիմիական, մետաղձուլական, նավթարդյունաբերական գործարանների թափոնները, որի հետևքանով հողային մակերեսի բերրի շերտում կուտակվում են քրոմ, նիկել, պղինձ, կապար, ինչը 20-50%-ով նվազեցնում է հողի բերքատվությունը: Հողային աղտոտման գլխավոր պատճառներից մեկը գյուղատնտեսությունն է: Գյուղատնտեսության մեջ օգտագործվող պրեստիցիդները և պարարտանյութերը հողի աղտոտման պատճառ կարող են դառնալ: Պրեստիցիդները օգտագործվում են բերքը ոչնչացնող կենդանական օրգանիզմների վերացման համար: Գյուղատնտեսության մեջ պրեստիցիդների օգտագործում անհրաժեշտություն է, հակառակ պարագայում բերքի մեծ կորուստներ կարող են լինել: Դրանց օգատգործումը պետք է լինի չափավոր, իսկ սահմանված չափից ավելցուկը, կարող է վնասել տվյալ տարածքի էկոհամակարգին և էկոլոգիական խնդիրների պատճառ դառնալ: Պարարտանյութերի օգտագործումը նույնպես վնասում է վարելահողերին: Այժմ աշխարհում մեկ տարվա ընթացքում օգտագործվում է շուրջ 200 մլն տ պարարտանյութ, և չնայած պարարտանյութերի օգտագործման մեծ չափերին, դա չի հասցնում բերքի ցանկալի արդյունքներին: Պարարտանյութերի օգտագործումը անխուսափելի է, գյուղատնտեսական արտադրանքի ծավալները բավարար չեն ողջ երկրագնդի համար: Պարարտանյութերի օգտագործումը պետք է լինի կանոնակարգված, հակառակ դեպքում դա կհանգեցին հողի թթվայնացմանը, հողի կառուցվածքի քայքաման: Արդյունքում կնկնի հողի բերրիությունը: Պարարտանյութերն ունեն բացասական ազդեցություն նաև մթնոլորտի և ջրոլոտի վրա:

Հողային ռեսուրսների պահպանմանն ուղղված միջոցառումները տարբեր են: Հողերի պահպանման գլխավոր ուղղությունը էրոզիայի (հողերի քայքայում) դեմ պայքարն է, որի նպատակն է պահպանել բերրի հողերի բերքատվությունը: Հողերի մշակման եղանակները պետք է նպաստավոր լինեն հողօգտագործման համար: Գյուղատնտեսության մեջ ագրոտեխնիկական հատուկ սարքերի օգտագործումը ոչ միայն չի քայքայում հողը, ալև բարելավում և ավելի է բերրիացնում հողի վերին շերտը: Հողերի օգտագործման ռացիոնալ միջոց է նաև արհեստական ոռոգումը, պարբերաբար հողերի մաքրումը քարերից, աղակալած հողերի լվացումը և գերխոնավ հողերի ցամաքեցումը:      

Ինչ է համացանցը

                                 
Համացանցը դա մի սարդոստայն է ,որի միջոցով կարող ենք ծանոթանալ ամբողջ աշխարհին կարդալ տարբեր նյութեր:Շփվել ընկերներիտ հետ :Համացանցը ունի շատ լավ կողմեր համացանցի օգնությամբ կարողենք կարդալ շատ օգտակար նյութեր ,բայց նաև համացանցում շատ ժամանակ տեղադրվում է կեղծ նյութեր:
Համացանցի լավ կողմերից է որ անվճար կարողանումես շփվել քո հարազատների հետ ,որոնք քեզնից բավական հեռու են: Կարողես պատվիրել և գնել քեզ դուր եկած իրերը համացանցի միջոցով:Կարող ես մեծ առք ու վաճառք իրագործել : Բայց շատ ժամանակ մարդիկ ներքաշվում են տարբեր պրոցեսների մեջ ,որոնք նույնիսկ մինչև իրենց կյանքին վնաս է հասցվում: Համցանցի օգնությամբ կարող ես ընթերցել քո սիրելի ստեղծագործությունները: համացանցը ստեղծում է հնարավորություն քեզ լսելու երգեր դիտելու տեսանյութեր:
Համացանցից կարող են օգտվել նաև երեխաները խաղալով տարբեր խաղեր, բայց նրանք շատ ժամանակ վատից են օգտվում:այդ դեպքում պետք է արգելափակեն այդպիսի կայքերը:
Համացանցից շատ օգտվելու դեպքում մարդը ընկնում է կախվածության մեջ, որը շատ դեպքերում մահացու վնասներ է առաջացրել:
Փորձեք հնարավորին չափով ճիշտ օգտվել համացանցից ,որ չկանգնեք խնդիրների առջև:

Իմ երազանքների քաղաքը

Բոլորնել իրենց կյանքում գոնե մեկ անգամ մտովի կառուցել են իրենց երազանքների քաղաքը, այդ թվում նաև ես:
Պատկերացնենք ինձ տվել են մի ամայի կղզի եվ բավականին գումար, որպեսզի կարողանամ կառուցել մի քաղաք,և պահանջում են, որ կառուցեմ իմ երազանքների քաղաքը:
Նախ ես կկառուցեի շենքեր և հարմարավետ տներ:Կկառուցեի մեծ սուպերմարկետներ լի ամեն-ինչով,և շատ աշխատատեղերով:
Կկառուցեի սրճարաններ,ռեստորաններ,Ֆաստ-Ֆուդի վայրեր:Կկառուցեի շատ դպրոցներ և համալսարաններ,մարզասրահներ,լողավազաններ:
Իմ քաղաք կլիներ կանաչապատված գեղեցիկ ծաղիկներով և ծառերով:
Կլինեին գեղեցիկ այգիներ :Կլինեին խաղահրապարակներ նախատեսված երեխաների համար: Իմ քաղաքում չէր լինի անազնվություն և չարություն:
Այնտեղ չէին ապրի տգետ գող և անազնիվ մարդիկ :Նրանք կվտարվեին քաղաքից: Բոլորը  կլինեին բարի կհարգեին և կսիրեին միմյանց:Կլինեին շատ աշխատատեղեր նախատեսված թե տղամարդկանց և թե կանանց համար :Իմ քաղաքում չէին լինի հարուստներ և աղքատներ բոլորը հավասար կլինեին նախագահի առաջ:
Նախագահը կնտրվեր ժողովրդի կողմից :Նախագահը պետք է լինի ազնիվ և խելացի որովհետև,նա պետք է լուծի բոլոր վեճերն ու անախորժությունները:Այնտեղ չէին լինի կռիվներ քանի որ բոլորը համերաշխ կլինեին :Ըստ ինձ սա կլիներ իդեալական քաղաք:

Ստուգողական

Ստուգողական

1. Ո՞ր հեղինակը որ երկրի ներկայացուցիչն է։

Հեղինակներ	Երկրներ
Բերնար Վերբեր	Ֆրանսիա
Ռոբերտ Շեքլի	Ամերիկա
Լուիս Ֆերնանդու Վերիսիմու	Բրազիլիա
Վոլֆգանգ Բորխերթ	Գերմանիա
Բախ	Իսպանիա (ավելորդ)
Կորտասար	Արգենտինա

2. Ո՞րը ում կենսագրական փաստերից է։

• Երկար տարիներ աշխատել է ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ում՝ որպես թարգմանիչ:խուլիո ----------------Կորտասար
• Սիրել է նկարչություն և պատանեկության տարիներին զբաղվել է նաև աստղագիտությամբ։---------Բերնար Վերբեր
• Պատերազմի ժամանակ դատապարտվել է զինվորների մարտական ոգին կոտրելու համար։---------Վոլֆգանգ Բորխերթ
• Բանակում՝ Կորեայում, աշխատել է որպես գրագիր։----Ռոբերտ Շեքլի
• Ամուսնացել է երեք անգամ, առաջին ամուսնությունից ունի վեց զավակ։------Բախ

3. Ո՞րը ում ստեղծագործությունն է։

• «Մարմինը» Ռոբերտ Շեքլի
• «Դեղին ծաղիկը» Խուլիո Կորտասար
• «Ողջո՜ւյն» Բախ
• «Հանդիպում» Լուիս Ֆերնանդու Վերիսիմու
• «Կեգլուղին» Վոլֆգանգ Բորխերթ

4. Ինչո՞ւ Կորտասարի «Ճաշից հետո» նովելում հեղինակը չի կոնկրետացրել, թե ինչ արարած է տղայի խնամքին թողնված։ Գրիր այն նախադասությունը, որ քո կարծիքով պատմվածքի գլխավոր իմաստն է արտահայտում։ Հիմնավորիր պատասխանդ։

իմ կարծիքով այս պատվածքում կարևորը այն չէ թե ինչ արարած է տղաի խնամքին թողած, այլ կարևորը տղայի և իր ծնողների հակամարտությունն էր:

Ո՞վ գիտի` ինչ աչքերով են ինձ նայելու հայրիկն ու մայրիկը, երբ նրան տեսնեն իմ ձեռքին: Իհարկե, գոհ են լինելու, որ ես տարել եմ նրան կենտրոն` ման ածելու. Ծնողները գրեթե միշտ, այդպիսի բաներից գոհ են լինում:

5. Վերիսիմուի «Քիթը» պատմվածքը ներկայացրու ընտանիքի անդամների տեսանկյունից։ Երեք նախադասություն բեր, որտեղ երևա, որ մարդիկ չեն հանդուրժում տարբերվողներին։
   

Ընտանիքի անդամների համար հաճելի չէր ապրել մի մարդու հետ ով միշտ ինչ որ քիթ էր կրում, ընտանիքի անդամները ամաչում էին նրա հետ դուրս գալ փողոց:Բայց ինչո՞ւ, հայրի՛կ: Դու չե՞ս գիտակցում, որ շենքի ծաղրածուն ես դարձել: Ես այլևս չեմ կարողանում հարևանների դեմքին նայել ամոթից: Մայրիկն այլևս հասարակական կյանք չունի:Բայց ինչպե՞ս դուրս գա փողոց դնովի քթով մի մարդու հետ:
- Գժվե՞լ է:

6. Կարդա Վերբերի «Պարտվածների հիշողությունը» մանրապատումը, արտագրիր ամենաառանցքային նախադասությունը։ Բեր պատմությունից նմանօրինակ փաստեր։

Զոհված քաղաքակրթությունների հարմարվողականության միակ «թերությունն» իմ կարծիքով այն է, որ նրանք հավատացել են դրան:

7. Կարդա «Կախովի սուրճ» ստեղծագործությունը, վերլուծիր վճարողի տեսանկյունից, «կախովի» սուրճից օգտվողի տեսանկյունից, այս ամենին կողքից դիտողի տեսանկյունից։ Տեղեկություններ գտիր հեղինակի մասին, նրա կենսագրությունից 3 անմենահետաքրքիր փաստերը բեր։

Վճարողի տեսանկյունից-

եթե վճարողը հնարավորություն ունենա գնելու կախովի սուրճ, ապա դա կնպաստի բոլոր նրանց ովքեր հնարավորություն չունեն գնելու սուրճ, իսկ եթե հնարավորություն չունի թող գնի միայն իր համար կամ ել ընդհանրապես չգինին ինչ է եղել մի քանի օր ել թող առանց սրճի ապրի :Բայց կարող է լինել այնպես, որ մի օր վճարես իսկ մյուս օրը հնարավորություն չունենաս վճարելու, և այդ դեպքում դու ինքդ օգտվես կախովի սրճից : Լավություն արա, գցիր ջուրը միշտ պետք է հիշես այս ասացվածքը : օգտվողի տեսանկյունից-

Օգտվողի համար միշտ չի կարող լինել կախովի սուրճ, դրա համար դեպք չէ միշտ հույսը դնել կախովի սուրճի վրա:
դիտողի տեսանկյունից-

Դիտողի տեսանկյունից գումար ունեցող մարդիկ լավից-վատից լավ գործ են անում գումար չունեցող մարդկանց համար:

Տոնինո Գուերա -Իտալացի բանաստեղծ, գրող և սցենարիստ։ 100-ից ավելի ֆիլմերի սցենարի հեղինակ է։ Սցենարներ է գրել մի շարք հանրահայտ ռեժիսորների համար` Ֆեդերիկո Ֆելինի, Միքելանջելո Անտոնիոնի, Անդրեյ Տարկովսկի, Լուկինո Վիսկոնտի, Ֆրանչեսկո Ռոզի, Թեոդորոս Անգելոպուլոս և այլն։ Գրել է ավելի քան 100 ֆիլմերի սցենար, որոնցից շատերը համարվում են դասական գործեր։ Ներկայացվել է  «Օսկարի»  «Կազանովա»,  «Ամարկորդ»  և«Ֆոտոխոշորացում»  ֆիլմերի համար։ Նրա սցենարով ֆիլմերը 8 անգամ ստացել են Կաննի կինոփառատոնի գլխավոր մրցանակը։

Սասնա Ծռեր Ստուգողական

Սասնա ծռեր

(գնահատվող աշխատանք խոսքի մշակույթից և գրականությունից)

Մինչև 10-րդ առաջադրանքը՝ յուրաքանչյուր առաջադրանքը գնահատվում է 0.5 միավոր։ 11-րդ առաջադրանքը՝ հեքիաթը, 5 միավոր

1. Պատմակ ան ո՞ր ժամանակաշրջանն է իր արտացոլումը գտել «Սասնա ծռեր» էպոսում։
   9-10րդ դարերում է ժամանակաշրջանը իր արտացոլումը գտել:

2.Գրեք յուրաքանչյուր հերոսի կնոջ անունը։
Սանասար-Դեզձուն Ծամ , Մեծ Մհեր-Արմաղան, Մսրա Մելիք-Իսմիլ խաթուն, Սասունցի Դավիթ-Խանդութ, Փոքր Մհեր-Գոհար:

3.Նշեք այն կերպարների անունները, որոնց «Ողորմիների» մեջ ողորմի չի տրվում (Դառնամ զողորմի չի տամ…»։
Մսրա Մելիքին և Խանդութին չի տալիս զողորմի, Չմշկիկ Սուլթանին:
4.Ի՞նչ է էպոսը։ Նշեք Էպոսի ընդհանրությունը հեքիաթի և առասպելի հետ։
Էպոսը ժողովրդի կողմից ստեղծված ստեղծագործություն է:Նրա ընդհանրությունը կայանում է նրանում ,որ բոլորնել ունեն չափազանցություններ ,հրաշագործություններ, և նաև բոլորի վերջում հաղթում է բարին:
5.Հիշեք, վերապատմեք էպոսից 3 հրաշապատում հատված։
Հրաշապատում այն է որ, ոչ ոք չէին կարողանում կառուցել այդպիսի մեծ քարերով ամրոց և Սանասարը վարպետին ասաց ,որ վարպետը լարերը կապի ինքը քարերը կտեղադրի:Դավիթը մեծանումեր ժամերով և նրան իչքան կոշիկ էին կարում նրա ոտքով փոքր էր լինում:Նաև Որ Ծովինարը հղիանում է ջրից դաել է հրաշապատում:
6.Գոնե 2 բաց (անպարկեշտ) արտահայտության օրինակ բերեք էպոսից։
Ցռան Վերգո, Իսմիլ խաթունը որ ասում է Սասունցի Դավիթը իմ ծիծը չի ուտե կպոկե:
7.Նշեք հերոսների «ծուռ» լինելու մեկական օրինակ (ամեն հերոսի համար)
Մեծ Մհեր-նա մենամարտում էր առյուծի դեմ, Սանասար-նա պապիկին դնում է իր ուսերին և հսկայական ամրոցի շուրջ կողմով ման տվեց, Սասունցի Դավիթ-որ նա փոքր տարիքում բարձրանում է հսկայական ծառը, Փոքր Մհերը կառուցում է կամուրջ մարդկանց ասում է անցեք կամուրջի վրայով հենց նրանք ցանկանում են անցնեն նա ասում է ես ձեր համար չեմ կառուցել տակով անցեք ,իսկ երբ տակով են անցնում ասում է վրայով անցեք:
8.Նշեք բարոյական 3 հատկանիշ, որ էպոսում պաշտպանվում է։ Բերեք օրինակներ։

9.Նշեք 3 հատկանիշ, որ մենակ Դավթին է հատուկ։
Նա մեծանում էր օր օրի, նա իր տարիքայինների մեջ միայն ինքներ կարողանում գուրզ գցել, և նաև նրա քաջությունը:
10.Համեմատեք Սասունցի Դավթին Սանասարի և Մեծ մհերի հետ (վերապատմեք այն հատվածները, որ կրկնվում են)։
Նրանք բոլորնել ուժեղ էին Ծուռ և խելացի և քաջ:Կրկնվում են այն մասերը որ Դավիթի և Մհերի զրույցը Քուռկիկ ջալալու հետ:

11.Հեքիաթ կառուցեք տրված կաղապարով.

• Դեպի ինչ-որ նպատակ գնացող հերոս, որ սկզբում թույլ է, հետո ուժեղանում է կամքի, ազնվության կամ բարության շնորհիվ։
• Փորձություններ, որ անցնում է հերոսը։
• Մրցակիցներ, սրանց պարտությունը՝ անհրաժեշտ կամք չդրսևորելու և անազնվության պատճառով։
• Հերոսի հաղթանակը և դրա շնորհիվ ստացած իր «մրցանակը»։
• Ձեր հեքիաթի խրատը (բարոյականությունը. ինչ էիք ուզում ասել)։

Լինում է չի լինում մի տղա է լինոււմ նա փոքր տարիքում կորցնում է իր ծնողներին :Նրան բոլորը ծաղրում էին ,վիրավորում:Նա միշտ կուլ էր գնում այդ ամեն-ինչ ին:Մի օր նա որոշեց վերջ դնել այդ ամեն-ինչին:Նա որոշում է գնալ ուժեղանալ և նրանցից վրեժն լուծել: Մի անգամ նրանց գյուղում առաջնություն է անցկացվում ,թե ով է ավելի ուժեղ :Այդ մենամարտում տղայի ,մրցակիցները բոլորը անխելք և թույլ էին նրանք միայն կարողանում էին ծաղրել ուրիշներին:Նրանք տեսնելով իրենց հակառակորդին `տղային քմծիծաղ են տալիս բայց նրանք մենամարտում պարտություն են կրում տղայից: Տղան հաղթում է և պահպանում իր պատիվն ու արժանապատվությունը:
Հեքիաթի իմաստը կայանում է նրանում ,որ պետք չէ կորցնել արժանապատվությունտ և կուլ տալ վիրավորորանքները:

Արա Շիրազ

Արա Շիրազ, Արամազդ Հովհաննեսի Կարապետյան (ծ. 1941, Երևան), հայ քանդակագործ, ՀՀ Ժողովրդական նկարիչ։
20-րդ դարի հայտնի բանաստեղծ Հովհաննես Շիրազի և բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանի որդին։
1966 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտը:
1987-1993 թթ.՝ Հայաստանի նկարիչների միության նախագահ:

Ստեղծագործություններ

960-ական թթ. հայ կերպարվեստում գեղարվեստական ձևերի թարմացման« պլաստիկայի ազգային ավանդույթների յուրացման միտումներն արտահայտվել են Շիրազի գործերում^[1]։

• «Անտունի», 1969, թուջ, ԺԱԹ, Երևան
• «Ներբող» 1970, թրծակավ, ԺԱԹ, Երևան
• «Վահանով կինը», 1970, դրվագված պղինձ
• «Անի» հյուրանոց, Երևան

1970-ական թթ. Շիրազի արտահայտչամիջոցները դարձել են առավել վավերագրական, բազմազան:

• «Վիլյամ Սարոյան» 1975, դիմաքանդակ, թուջ, ԺԱԹ
• «Պաբլո Պիկասսո», 1976, դիմաքանդակ, թուջ, ԺԱԹ
• «Հրաչյա Ներսիսյան», 1976, դիմաքանդակ, թուջ, ԺԱԹ
• «Ֆիդայի», 1976, երանգավորված գիպս, ՀԱՊ

Մոնումենտալ և մոնումենտալ դեկորատիվ գործերից են՝

• «Պարույր Սևակի» (1974, բրոնզ, ճարտարապետ՝ Ջիմ Թորոսյան, Երևան, Պարույր Սևակի անվան դպրոցի պատին) հուշարձան
• «Եղիշե Չարենցի» (Չարենցավանի կենտրոնական զբոսայգում, թուջ, 1979, Չարենցավան) հուշարձան
• «Ալեքսանդր Մյասնիկյանի» (1981, գրանիտ, ճարտարապետ՝ Ջիմ Թորոսյան, Երևան) հուշարձան
• Անդրանիկ Օզանյանի հուշարձանի (2002, բրոնզ, բազալտ, ճարտարապետ՝ Ասլան Մխիթարյան, Երևան) հուշարձան
• Մ. Մկրտչյանի (2004, Գյումրի) հուշարձան
• «Դվին» հյուրանոցի ճակատի «Դվին» հարթաքանդակը (1978, ՀՀ Պետական մրցանակ՝ 1979, Երևան)

Հեղինակ է բազմաթիվ այլ քանդակների՝

• «Վիլյամ Սարոյանի» (1989, բրոնզ, գրանիտ, Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն, ճարտարապետ՝ Ջիմ Թորոսյան) մահարձան
• «Հովհաննես Շիրազի» (1994, բրոնզ, կրաքարային տուֆ, Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն, ճարտարապետ՝ Ասլան Մխիթարյան) մահարձան
• «Սերգեյ Փարաջանովի» (1999, բրոնզ, գրանիտ, Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն, ճարտարապետ՝ Ասլան Մխիթարյան) մահարձան
• «Վազգեն Սարգսյանի» հուշապատի (1999, տուֆ, ճարտարապետ՝ Ասլան Մխիթարյան) դիմաքանդակի
• հոր՝ Հովհաննես Շիրազի հուշարձանի, որը տեղադրված է Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա թաղամասում(2005)^[2]
• Վազգեն Ա-ի արձանի, որն տեղադրված է Սևանի Վազգենյան հոգևոր դպրանոցի բակում (2008)^[3]։

Տիգրան Պետրոսյանի հուշարձան (Երևան, Օղակաձև զբոսայգի)

Երևանի Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու դիմացի աջ անկյունում տեղադրված Անդրանիկ Օզանյանի հուշարձանիհեղինակն է (2002 թ.)։ Այն հարցին, թե ինչու է նա Անդրանիկին երկու ձիերի վրա է քանդակել, նա պատասխանել է, որ երկու ձիերը խորհդանշում են Արևմտյան և Արևելյան Հայաստանները, «դարերով բաժանված երկիր, մեր միանալու պատգամը և ազգային ազատագրական պայքար՝ Անդրանիկը երդում է ուտում՝ հայացքը Մասիսինուղղելով»:

Երվանդ Քոչար,1982,Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան






Սա ել Արա Շիրազն է